İşveren işe iade kararı ile başvuruda bulunan işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. Başlatmak istememeniz nedeniyle ilgiliye yazılı olarak bu durumu bildirmek gerekir. Çünkü bu tarih hesaplamalarda esas alınacaktır.

Mahkeme 4 aylık boşta geçen süreye ilişkin her türlü hakları (izin, yemek, yol) ödeme ile işe başlatmama halinde ise ilave 4 aylık İşe Başlatmama Tazminatına hükmetmiş olup ayrıca ihbar ve kıdem tazminatı ödenmemişse bunlarında ödenmesi gerekir.

• Başlatılan işin eski şartlarda olması

Tazminatları ödemekten kaçınmak amaçlı işe başlatma, işçiye yapamayacağı iş önerme, işçiye kabul etmesinin beklenemeyeceği yerlerde görev verme gibi durumlar gerçek anlamda işe başlatma olarak değerlendirilmemektedir. İşçiyi işe başlatmaya karar veren işveren, sözleşme hiç feshedilmemiş gibi, işçiyi eski işine işçiyi geri almalıdır. Sözleşmesinden doğan sosyal hakları da aynı şartlarda işçiye sağlanmalıdır. İşveren işçinin eski çalışma şartlarında esaslı bir değişiklik yaparak farklı bir görev vermesi ya da başka bir işyerinde işe başlatmayı teklif etmesinin hukuken bir geçerliliği yoktur. Bu durumda işçinin itirazı ile işveren işçiyi hiç işe başlatmamış kabul edilir ve kanunen işe başlatmama durumunda ödenmesi gereken tazminatlar söz konusu olur.

• Boşta geçen 4 aylık süreyi ödeme

Davacının işten çıkış tarihini izleyen 4 ay boyunca sanki işyerinde çalışıyormuş gibi ücret, yol, yemek gibi ödemelerinin kendisine yapılması gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken konu şudur. Eğer feshi izleyen ilk dört aylık dönemde ücrete zam yapılmışsa (emsal çalışanın ücreti), ödenecek boşta geçen süre ücretinin hesabında bu zamlı ücret esas alınarak gerekli hesaplama yapılmalıdır. Bununla birlikte işçinin ancak fiili çalışması ile ortaya çıkabilecek olan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ile bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücret ile satışa bağlı prim gibi ödemelerinin, en çok dört ay kadar boşta geçen süre içinde ödenmesi gereken diğer haklar kavramında değerlendirilmesi mümkün olmamaktadır.

Yargıtay kararlarına göre boşta geçen 4 aylık süre işçinin kıdeminden sayıldığı için, söz konusu süre geçmişe dönük olarak SGK’ya bildirilmeli ve gerekli prim ödemeleri yapılmalıdır.

• İşe iade kararı sonrasında işe başlatmama tazminatı yönünden

Davacı 4 aylık brüt ücreti tutarında işe başlatmama tazminatına hak kazanmıştır. Indra’nın işe başlatılmayacağını davacıya bildirdiği tarih önemlidir. Çünkü işe başlatmama tazminatına esas olacak ücret bu tarihteki emsal işçinin ücreti üzerinden hesaplanacaktır. Bu tutar gelir vergisinden müstesnadır, sadece damga vergisi mahsubu yapılır.

• Kıdem tazminatı yönünden

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere 4 aylık boşta geçen süre işçinin kıdemine eklenmektedir. Kişinin işe başlatılmadığı tarihteki emsal işçinin ücreti esas alınarak fesih tarihine 4 ay eklenmek suretiyle kıdem tazminatı yeniden hesaplanır.

Ücretin kıdem tazminatı tavanını geçmesi halinde, işe başlatmama tarihindeki kıdem tazminatı tavan rakamı dikkate alınır.

• İhbar tazminatı yönünden

İşçiye ihbar tazminatı ödenmemiş ise işe başlatılmama tarihi esas alınarak hesaplanan ihbar tazminatının ödenmesi gerekiyor.

• Yıllık izin ücreti yönünden

Kişinin kullanılmamış izinlerinin ödenmesi gerekmekte olup yine kıdemine 4 ay eklendiğinde çalışan ek izne sahip olmakta ise Bakiye izin ücreti işçinin işe başlatmama tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanacaktır.

• Faiz hesaplaması yönünden

İşe iade davalarında alacak davalarında olduğu gibi dava tarihinden itibaren faiz işlemesi söz konusu olmamaktadır.

İşe iade bir tespit davası olduğu için faize ilişkin sistem alacak davalarına göre farklıdır. Buna göre boşta geçen süre alacağı yönünden, kararın kesinleşmesini takiben işe yeniden müracaat edilmesi itibariyle bu alacak muaccel olmaktadır. Ve faiz de bu tarihe göre başlar. Uygulanacak faiz mevduata uygulanan en yüksek faizdir.

İşe başlatmama alacağı yönünden ise faiz, işe başlama müracaatında talebin olması şartıyla, işe başlatmama tarihinden itibaren başlar ve uygulanacak faiz ise yasal faizdir.

• Vergi Yönünden

İşe başlatmama tazminatlarının vergilendirilmesinde istisna uygulamasına ilişkin açıklamalara 272 seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer verilmiştir. Tebliğe göre, İş Kanunu’nun 21 inci maddesi uyarınca işverenlerce işçilere ödenen işe başlatmama tazminatları damga vergisi hariç gelir vergisinden istisnadır. İstisna kapsamındaki tutar, mahkeme tarafından işçi için belirlenen işe başlatılmaması nedeniyle ödenecek tazminat miktarı ile sınırlıdır.

Buna göre, mahkeme tarafından ödenmesine hükmedilen işe başlatmama tazminatı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre, “işle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatların safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği”, işçinin çalıştırılmadığı süre için ödenen dört aylık ücretin ise anılan maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre safi kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.